ПЕТТИ ДЕЛ
Член Е
Антидискриминација
Остварувањето на правата утврдени во Повелбата се обезбедува без каква било дискриминација на која било основа, како што е расната припадност, боја на кожа, пол, јазик, религија, политичко или друго убедување, национална припадност или социјално потекло, здравје, припадност на етничко малцинство, раѓање или друг статус.
Член Ф
Укинување на обврските во случај на војна или јавна опасност
1 Во случај на војна или во случај на друга јавна опасност која претставува закана за опстанокот на нацијата, секоја страна-договорничка може да преземе мерки со кои се укинуваат обврските предвидени во Повелбата, исклучиво во онаа мера предизвикана од ситуацијата и под услов тие мерки да не бидат во спротивност со другите обврски коишто произлегуваат од меѓународното право.
2 Секоја страна-договорничка која го искористила правото на укинување на обврските, во разумен временски рок целосно ќе го информира Генералниот секретар на Советот на Европа за сите мерки што ги презела и за причините што ја натерале на тоа. Страната-договорничка е должна, исто така, да го извести Генералниот секретар за датумот на кој овие мерки престанале да важат и на кој одредбите од Повелбата што ги прифатила целосно стапуваат повторно на сила.
Член Г
Ограничувања
1 По прифаќањето на правата и принципите утврдени во Делот I и нивното ефикасно спроведување, така како што е предвидено во Делот II, тие не можат да бидат предмет на било какви намалувања или ограничувања што не се предвидени во деловите I и II, со исклучок на оние пропишани со закон и оние коишто се неопходни во едно демократско општество, со цел да се гарантира почитување на правата и слободите на другите или да го заштитат јавниот поредок, националната безбедност, јавното здравје или моралот.
2. Ограничувањата кои се дозволени со Повелбата во однос на правата и обврските предвидени со неа, можат да бидат применети само за целите за кои што се предвидени.
Член Х
Односи меѓу Повелбата и домашното право или меѓународните договори
Одредбите од Повелбата не се спротивни на одредбите од домашното право или билатералните или мултилатералните спогодби, конвенции или договори коишто се или ќе стапат во сила, а коишто би биле поповолни за заштитените лица.
Член И
Спроведување на обврските
1. Без да е во спротивност со методите на спроведување предвидени во овие членови, соодветните одредби од членовите од 1 до 31 од Делот II на Повелбата се спроведуваат преку:
а) закони или други прописи;
б) договори помеѓу работодавците или организациите на работодавците и организациите на работниците;
в) комбинација на овие два метода;
г) други соодветни средства.
2. Почитувањето на обврските кои произлегуваат од одредбите од ставовите 1, 2, 3, 4, 5 и 7 од членот 2, ставовите 4, 6 и 7 од членот 7, ставовите 1, 2, 3 и 5 од членот 10 и членовите 21 и 22 од Делот II на Повелбата, се смета дека се исполнети, доколку одредбите се применуваат во согласност со став 1 на овој член, на поголемото мнозинство засегнатите работници.
Член Ј
Измени и дополнувања
1. Каква било измена и дополнување на Деловите I и II на Повелбата со цел проширување на правата гарантирани во неа, како и какви било измени и дополнувања на Деловите од III до VI, предложени од страна-договорничка или од Владиниот комитет, се доставуваат до Генералниот секретар на Советот на Европа, кој ги доставува до страните-договорнички на Повелбата.
2. Каква било измена и дополнување предложени во согласност со одредбите од претходниот став ги разгледува Владиниот комитет кој го доставува прифатениот текст до Комитетот на министри за одобрување по консултација со Парламентарното собрание. По неговото одобрување од страна на Комитетот на министри, текстот се доставува до страните- договорнички за прифаќање на истиот.
3. Каква било измена и дополнување на Делот I и Делот II на Повелбата, стапува на сила, во однос на тие страни-договорнички кои ја прифатиле, на првиот ден од месецот по истекот на период од еден месец по датумот на кој три страни-договорнички го известиле Генералниот секретар за прифаќање на измената и дополнувањето.
Во однос на која било страна-договорничка која последователно ќе ги прифати измената и дополнувањето, истите влегуваат во сила на првиот ден од месецот по истекот на периодот од еден месец по датумот на кој страната- договорничка го известила Генералниот секретар за прифаќање на измената и дополнувањето.
4. Каква било измена и дополнување на Деловите од III до VI на Повелбата, стапува на сила на првиот ден од месецот по истекот на периодот од еден месец по датумот на кој сите страни- договорнички ќе го известат Генералниот секретар за прифаќање на измената и дополнувањето.
ШЕСТИ ДЕЛ
Член К
Потпишување, ратификација и стапување на сила
1. Повелбата е отворена за потпишување од земјите-членки на Советот на Европа. Таа е предмет на ратификација, прифаќање или одобрување. Инструментите за ратификација, прифаќање или одобрување, се депонираат кај Генералниот секретар на Советот на Европа.
2. Повелбата стапува во сила на првиот ден од месецот по истекот на периодот од еден месец по датумот на кој три земји-членки на Советот на Европа ја изразиле својата согласност за прифаќање на Повелбата согласно, со претходниот став.
3. Во однос на која било земја-членка која последователно ќе ја изрази својата согласност за прифаќање на Повелбата, истата стапува во сила на првиот ден од месецот по истекот на периодот од еден месец по датумот на депонирање на инструментот за ратификација, прифаќање или одобрување.
Член Л
Територијална примена
1. Повелбата се применува на матичната територија на секоја страна-договорничка. Секоја потписничка може, во моментот на потпишувањето или во моментот на депонирањето на нејзиниот инструмент за ратификација, прифаќање или одобрување, со изјава доставена до Генералниот секретар на Советот на Европа, да ја прецизира територијата што за таа цел се смета за нејзина матична територија.
2. Секоја потписничка, во моментот на потпишување или депонирање на инструментот за ратификација, прифаќање или одобрувањето на Повелбата или во секој момент потоа, со доставување на известување упатено до Генералниот секретар на Советот на Европа, може да изјави дека Повелбата, во целина или делумно, ќе се применува на онаа или оние нематични територии наведени во споменатата изјава, а за чиишто меѓународни односи е одговорна или превзема меѓународна одговорност. Во споменатата изјава, таа ќе ги наведе посебните членови или ставови од Делот II на Повелбата коишто ги прифаќа, како задолжителни за секоја од териториите наведени во изјавата.
3. Повелбата ќе се применува на територијата или на териториите наведени во изјавата од претходниот став, почнувајќи од првиот ден од месецот по истекот на период од еден месец по датумот на кој Генералниот секретар ќе го прими известувањето за таквата изјава.
4. Секоја страна-договорничка може, во секој момент потоа, со доставување на известување упатено до Генералниот секретар на Советот на Европа, да изјави дека, во однос на една или повеќе територии на кои се применува Повелбата согласно со став 2 од овој член, таа го прифаќа како задолжителен секој наброен член или став што се уште не го прифатила во однос на таа или тие територии. Овие дополнителни обврски кои подоцна се превземени, ќе се сметаат како составен дел на изворната изјава во однос на територијата за која станува збор и ќе ги имаат истите ефекти почнувајќи од првиот ден од месецот по истекот на периодот од еден месец по датумот на прием на таквото известување од страна на Генералниот секретар.
Член М
Откажување
1. Ниту една страна-договорничка не може да ја откаже Повелбата пред истекот на периодот од пет години сметано од датумот на кој Повелбата стапила на сила за таа страна-договорничка, или пред истекот од секој друг дополнителен период од две години, а во секој случај, пред истекот на шестмесечен отказен рок за кој ќе го извести Генералниот секретар на Советот на Европа, кој за оваа ќе ги информира другите страни-договорнички.
2. Секоја страна-договорничка може, согласно со одредбите од претходниот став, да ја откаже примената на секој член или став од Делот II од Повелбата што ги прифатила, под услов бројот на членовите или ставовите со кои страната- договорничка е обврзана да не биде никогаш помал од шеснаесет во првиот случај и од шеесет и три во вториот случај, а бројот на членовите или ставовите да ги содржи членовите избрани од страната-договорничка меѓу оние коишто се посебно наведени во членот А, став 1, алинеја б.
3. Секоја страна-договорничка може да ја откаже Повелбата или секој член или став од делот II од Повелбата согласно условите предвидени во став 1 од овој член, за секоја територија на која се применува Повелбата, врз основа на изјава дадена согласно со став 2, член Л.
Член Н
Додаток
Додатокот кон Повелбата претставува нејзин составен дел.
Член О
Известувања
Генералниот секретар на Советот на Европа ги известува земјите-членки на Советот на Европа и Генералниот директор на Меѓународната организација на трудот за:
а) секое потпишување;
б) депонирањето на инструментот за ратификација, прифаќање или одобрување;
в) секој датум за влегување во сила на Повелбата во согласност со членот К;
г) сите изјави дадени за примени на членот А, ставовите 2 и 3, членот Д, ставовите 1 и 2, членот Ф, ставот 2, членот Л, ставовите 1, 2, 3 и 4;
д) секоја измена и дополнување во согласност со членот Ј;
ѓ) секое откажување согласно со членот М;
е) каков бил друг акт, известување или соопштение во врска со Повелбата.
Како потврда на горенаведеното, потписниците соодветно овластени за истото, ја потпишаа ревидираната Повелба.
Во Стразбур, на 3 мај 1996 година, на англиски и на француски јазик, со тоа што обата текста се еднакво веродостојни, во еден единствен примерок што ќе биде депониран во архивите на Советот на Европа. Генералниот секретар на Советот на Европа доставува заверена копија до сите земји- членки на Советот на Европа и до Генералниот директорат на Меѓународната организација на трудот.
Додаток кон Европската социјална повелба (ревидирана)
Делокруг на Европската социјална повелба (ревидирана) во поглед на интересите на заштитените лица
1. Без да бидат повредени одредбите на членот 12, ставот 4 и членот 13 ставот 4, за лица опфатени во членовите од 1 до 17 и од 20 до 31 се сметаат и странците само доколку се државјани на другите страни-договорнички и доколку легално престојуваат или работат на територијата на определената страна- договорничка, при што се разбира дека наведените членови треба да се толкуваат во смисла на одредбите од членовите 18 и 19.
Ова толкување не го исклучува проширувањето на слични права на други лица од која и да е страна-договорничка.
2. Секоја страна-договорничка на бегалците кои се опфатени со дефиницијата во Женевската конвенција од 28 јули 1951 година, што се однесува на статусот на бегалците и во Протоколот од 31 јануари 1967 година, кои легално престојуваат на нејзината територија, ќе им даде што е можно поповолен третман, а во секој случај не помалку поволен од оној на кој таа е обврзана согласно со горенаведената Конвенција, како и согласно со сите други постојни меѓународни инструменти коишто се применуваат на погоре споменатите бегалци.
3. Секоја страна-договорничка на лицата без државјанство кои се опфатени со дефиницијата од Конвенција за статусот на лицата без државјанство од 28 септември 1954 година потпишана во Њујорк, кои легално престојуваат на нејзината територија, ќе им даде што е можно поповолен третман, а во секој случај не помалку поволен од оној на кој таа е обврзана согласно со горенаведената Конвенција, како и согласно сите други постојни меѓународни инструменти коишто се применуваат на погоре споменатите лица без државјанство.
Дел I, став 18 и Дел II
Член 18, став 1
Се разбира дека овие одредби не се однесуваат на влегувањето на територијата на страните-договорнички и со нив не се врши повреда на одредбите од Европската конвенција за населување, потпишана во Париз на 13 декември 1955 година.
Дел II
Член 1, став 2
Оваа одредба нема да се толкува ниту во смисла дека ги забранува, ниту дека ги дозволува условите или практиката на синдикалната сигурност.
Член 2, став 6
Страните можат да утврдат дека оваа одредба нема да се применува:
а) на работници кои имаат склучено договор или работен однос чиешто вкупно времетраење не надминува еден месец и/или работна недела којашто не надминува осум часа;
б) кога договорот или работниот однос е од неформална и/или специфична природа, под услов во такви случаи непримената на одредбата да е оправдана со објективни причини.
Член 3, став 4
Се разбира дека за целите на оваа одредба, функциите, организацијата и условите за работа на овие служби, се утврдуваат со национални закони или прописи, колективни договори или други средства соодветни на националните услови.
Член 4, став 4
Оваа одредба ќе биде толкувана во смисла дека не се забранува моментално отпуштање во случај на тешка повреда на работните обврски.
Член 4, став 5
Се разбира дека секоја страна-договорничка може да преземе обврска согласно со овој став, доколку одбитоците од платите се забранети за најголемиот број работници, или со закон или со колективен договор или арбитражна одлука, а единствени исклучоци се лицата кои не се опфатени во тие инструменти.
Член 6, став 4
Се разбира дека секоја засегната страна- договорничка може за себе со закон да го уреди користењето на правото на штрајк, под услов секое друго евентуално ограничување на ова право да може да биде оправдано врз основа на членот Г.
Член 7, став 2
Со оваа одредба не се спречуваат страните- договорнички да утврдат во нивното законодавство дека младинците кои не ја навршиле минималната возраст да можат да работат, доколку тоа е апсолутно неопходно за нивната стручна подготовка и кога таквата работа се врши во согласност со условите пропишани од надлежниот орган и се преземени мерки за заштита на здравјето и безбедноста на овие младинци.
Член 7, став 8
Се смета дека страната-договорничка ја исполнила обврската предвидена во овој став, ако во согласност со духот на таа обврска, во своето законодавство утврди дека големо мнозинство малолетници до 18 години нема да бидат вработувани на ноќна работа.
Член 8, став 2
Оваа одредба нема да се толкува како утврдување на апсолутна забрана. Исклучоци можат да бидат направени, на пример, во следниве случаи:
а) доколку вработената работничка е виновна за злоупотреба на службена должност со што се оправдува престанокот на работниот однос;
б) доколку засегнатото претпријатие престане да работи;
в) доколку истекол периодот утврден во договорот за вработување.
Член 12, став 4
Зборовите "и под услови предвидени во тие договори" во воведот на овој став значат помеѓу другото дека во поглед на бенефициите кои се на располагање независно од каков било придонес за осигурување, страната-договорничка може да бара да истече пропишаниот период на престој, пред да овозможи такви бенефиции на државјани на други страни-договорнички.
Член 13, став 4
Владите кои не се потписнички на Европската конвенција за социјална и медицинска помош, можат да ја ратификуваат Повелбата во поглед на овој став, под услов да им овозможат на државјаните на другите страни-договорнички третман кој е во согласност со одредбите од наведената Европска конвенција.
Член 16
Се подразбира дека заштитата дадена во оваа одредба ги опфаќа и семејствата со самохрани родители.
Член 17
Се подразбира дека оваа одредба ги опфаќа сите лица под 18 години, освен доколку согласно со применливите закони полнолетството не се достигнува порано, без да е во спротивност со други посебни одредби утврдени во Повелбата, особено со членот
Тоа не наметнува обврска за обезбедување на задолжително образование до горенаведената возраст.
Член 19, став 6
За целите на примената на оваа одредба, поимите "семејство на работникот мигрант" се толкуваат така што ги подразбираат најмалку сопругата на работникот и неговите деца кои не стапиле во брак, се додека истите се сметаат за малолетни во земјата на престој и ги издржува работникот мигрант.
Член 20
1. Се подразбира дека за прашањата поврзани со социјалната сигурност, како и други одредби поврзани со надоместот за невработеност, надоместот за стари лица и постојаната парична помош, можат да бидат исклучени од делокругот на примена на овој член.
2. Одредбите кои се однесуваат на заштитата на жените, особено во поглед на бременоста, породувањето и постнаталниот период, нема да се сметаат за дискриминација како што е наведено во овој член.
3. Овој член не спречува донесување на посебни мерки кои имаат за цел отстранување на Ље јас1о нееднаквостите.
4. Професионалните дејности, кои поради својата природа или во контекст во кој се извршуваат, може да се доверат само на лица од одреден пол, можат да бидат исклучени од делокругот на примената на овој член или на некои од неговите одредби. Оваа одредба нема да се толкува како барање до страните-договорнички да донесат закони или прописи кои содржат список на занимања кои поради својата природа или во контекстот во кој се извршуваат, можат да се доверат само на лица од одреден пол.
Членови 21 и 22
1. За целите на примена на овие членови, поимот "претставници на работниците" значи лица кои се признати како такви, согласно со националното законодавство или практика.
2. Поимите "националното законодавство и практика" во зависност од случајот, покрај законите и прописите, ги вклучуваат и колективните договори, другите договори помеѓу работодавците и претставниците на работниците, обичајното право како и релевантните судски одлуки.
3. За целите на примена на овие членови, поимот "претпријатие" се однесува на група на материјални и на нематеријални компоненти, со или без правно својство, формирано за производство на стоки или за обезбедување на услуги за финансиска добивка и со моќ да ја определи својата сопствена пазарна политика.
4. Се подразбира дека верските заедници и нивните институции можат да бидат исклучени од делокругот на примената на овие членови, дури и ако овие институции се "претпријатија" во смисла на ставот 3. Претпријатијата коишто вршат дејности инспирирани од одреден идеал или се водени од одредени морални концепти, идеали и концепти кои со заштитени со националното законодавство, можат да бидат исклучени од делокругот на примена на овие членови до степенот кој е неопходен за да се заштити таквата ориентација на претпријатието.
5. Се подразбира, дека во оние држави каде правата утврдени во овие членови се остваруваат во различни компоненти на претпријатието, ќе се смета дека засегнатата страна-договорничка ги исполнува обврските кои произлегуваат од овие одредби.
6. Страните-договорнички можат да ги исклучат од делокругот на примена на овие членови оние претпријатија кои вработуваат помалку од одреден број на работници, што треба да се утврди во националното законодавство или практика.
Член 22
1. Оваа одредба не влијае ниту на моќта и обврските на државите во поглед на донесувањето на прописи за здравје и безбедност на работното место, ниту моќта и одговорностите на страните одговорни за следење на нивната примена.
2. Поимите "социјални и социо-културни служби и погодности" се однесуваат на социјални и/или културни средства за работниците кои ги обезбедуваат некои претпријатија, како што се социјална помош, спортски терени, простории за мајки доилки, библиотеки, кампови за одмор на деца, и сл.
Член 23, став 1
За целите на примена на овој став, поимот "колку што е можно подолго" се однесува на физичките, психолошките и интелектуалните способности на постарите лица.
Член 24
1. Се подразбира дека за цели на овој член поимите "престанок на работниот однос" и "престанал" значи престанок на работен однос на иницијатива на работодавецот.
2. Се подразбира дека овој член ги опфаќа сите работници, но страната-договорничка може да ги исклучи од неговата заштита некои или сите долунаведени категории на вработени лица:
а) работници ангажирани со договор за вработување на определен временски период или за специфична задача;
б) работници на пробен период или период за квалификација за вработување, под услов таквиот период да е однапред утврден и да е со разумно времетраење;
в) работници кои се неформално ангажирани за краток временски период.
3. Особено за целите на овој член, причините наведени подолу не претставуваат оправдана причина за престанок на работниот однос:
а) членство во синдикална организација или учество во активности на синдикална организација надвор од работно време, или со согласност од работодавецот, во рамки на работното време;
б) кандидирање за дејствување или претходно дејствување во својство на претставник на работниците;
в) поднесување на жалба или учество во постапки против работодавецот, кои вклучуваат наводно прекршување на законите или прописите или обраќање до надлежните управни органи;
г) раса, боја на кожа, пол, брачен статус, семејни обврски, бременост, верска припадност, политички убедувања, национална припадност или социјално потекло;
д) породилно или родителско отсуство;
ѓ) привремено отсуство од работа поради болест или повреда.
4. Се подразбира дека надоместот или другата соодветна помош во случај на престанок на работниот однос без оправдана причина, се уредува со националните закони или прописи, колективните договори или други средства соодветни на националните услови.
Член 25
1. Се подразбира дека надлежната национална власт, со изземање и по консултирање на организациите на работодавците и на работниците, може да исклучи одредени категории на работници од заштитата која е утврдена во оваа одредба, поради посебната природа на нивниот работен однос.
2. Се подразбира дека дефиницијата на поимот "несолвентност" мора да биде утврдена со национален закон и практика.
3. Побарувањата на работниците опфатени со оваа одредба вклучуваат најмалку:
а) побарувања на работниците за плати кои се однесуваат на одреден период, кој нема да изнесува помалку од три месеци во привилегиран систем и осум недели во гарантиран систем, пред настапување на несолвентноста или престанокот на работниот однос;
б) побарувања на работниците за плаќање на надомест за годишен одмор, како резултат на работа извршена во текот на годината во која настанала несолвентноста или престанокот на работниот однос;
в) побарувања на работниците за износи кои им се должат за други видови на платено отсуство кои се однесуваат на одреден период, кој нема да изнесува помалку од три месеци во привилегиран систем и осум недели во гарантиран систем, пред настапување на несолвентноста или престанокот на работниот однос;
4. Националните закони или прописи можат да ја ограничат заштитата на побарувањата на работниците на одреден износ, кој е на социјално прифатливо ниво.
Член 26
Се подразбира дека овој член не бара страната- договорничка да донесе одредено законодавство.
Се подразбира дека став 2 не опфаќа сексуално вознемирување.
Член 27
Се подразбира дека овој член се однесува на мажи и жени работници со семејни обврски во однос на нивните деца кои ги издржуваат, како и во однос на други членови на нивното потесно семејство на кои очигледно им е потребна грижа или поддршка, кога таквите обврски ги ограничуваат нивните можности за подготовка, вклучување, учество или напредување во економска активност. Поимите "деца кои ги издржуваат" и "други членови на нивното потесно семејство на кои очигледно им е потребна грижа и поддршка" значат лица кои се дефинирани како такви во националното законодавство на засегнатата страна-договорничка.
Членови 28 и 29
За целите на примена на овие членови, поимот "претставници на работниците" значи лица кои се признати како такви, согласно со националното законодавство или практика.
Дел III
Се подразбира дека Повелбата содржи правни обврски од меѓународен карактер, чија примена подлежи единствено на контролата утврдена во Дел IV од истата.
Член А, став 1
Се подразбира дека наброените ставови може да вклучуваат членови кои содржат само еден став.
Член Б, став 2
За целите на ставот 2 од членот Б, одредбите од ревидираната Повелба соодетствуваат со одредбите на Повелбата со ист број на член или став со исклучок на:
а) членот 3, ставот 2 од ревидираната Повелба кој одговара на членот 3, ставовите 1 и 3 на Повелбата;
б) членот 3, ставот 3 од ревидираната Повелба кој одговара на членот 3, ставовите 2 и 3 на Повелбата;
в) членот 10, ставот 5 од ревидираната Повелба кој одговара на членот 10, ставот 4 на Повелбата;
г) членот 17, ставот 1 од ревидираната Повелба кој одговара на членот 17 на Повелбата;
Дел V
Член Е
Различен третман базиран на објективни и разумни причини нема да се смета за дискриминација.
Член Ф
Поимите "во случај на војна или во случај на друга јавна опасност" се толкуваат така што ја покриваат и заканата од војна.
Член И
Се подразбира дека работниците исклучени во согласност со додатокот кон членовите 21 и 22 не се земени предвид во утврдување на бројот на засегнати работници.
Член J
Поимот "измена и дополнување" е проширен за да го опфаќа и додавањето на нови членови кон Повелбатa.
Член 19, став 6