Më10 dhjetor tëvitit 1948, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve tëBashkuara nxori dhe shpalli Deklaratën e Përgjithshme mbi tëDrejtat e Njeriut, tekstin e plotëtësëcilës po e botojme nëfaqet qëvijojnë. Mbas këtij akti historik, Asambleja ftoi tëgjitha shtetet anëtare qëta shpallin tekstin e Deklaratës dhe të përpiqen qëtëpërhapet, paraqitet, lexohet dhe tëshpjegohet, sidomos në shkolla dhe institucione tëtjera edukuese, nëtëgjitha vendet dhe shtetet pa marrëparasysh statusin e tyre politik.

Teksti zyrtar i Deklaratës mund tëgjindet nëgjashtëgjuhëzyrtare tëKombeve të Bashkuara: angleze, frënge, kineze, ruse, spanjolle dhe arabe.

DEKLARATA E PERGJITHSHME MBI TE DREJTAT E NJERIUT

HYRJE

Mbasi njohja e dinjitetit tëlindur tëtëdrejtave tëbarabarta dhe të patjetërsueshme tëtëgjithëanëtarëve tëfamiljes njerëzore ështëthemeli i lirisë, drejtësisëdhe paqes në botë;

mbasi mosrespektimi dhe përbuzja e tëdrejtave tënjeriut ka çuar drejt akteve barbare, tëcilat kanëofenduar ndërgjegjen e njerëzimit, dhe mbasi krijimi i botës nëtëcilën njerëzit do tëgëzojnëlirinëe fjalës, tëbesimit dhe lirinënga frika e skamja ështëproklamuar si dëshira mëe lartëe çdo njeriu;

mbasi ështëe nevojshme qëtëdrejtat e njeriut tëmbrohen me dispozita juridike, kështu qënjeriu tëmos jetëi shtrënguar qënëpikën e fundit t'i përvishet kryengritjes kundër tiranisëdhe shtypjes;

mbasi ështëe nevojshme qëtënxitet zhvillimi i marrëdhënieve miqësore midis kombeve;

mbasi popujt e Kombeve tëBashkuara vërtetuan përsëri nëKartëbesimin e tyre nëtëdrejtat themelore tënjeriut, nëdinjitetin dhe vlerën e personit tënjeriut dhe barazinëmidis burrave dhe grave dhe mbasi vendosën qëtënxitin përparimin shoqëror dhe tëpërmirësojnënivelin e jetës nëliri të plotë;

mbasi shtetet anëtare u detyruan që, nëbashkëpunim me Kombet e Bashkuara, tësigurojnërespektimin e përgjithshëm dhe zbatimin e tëdrejtave tënjeriut dhe tëlirive themelore;

mbasi kuptimi i përbashkët i këtyre tëdrejtave dhe lirive ështëmëi rëndësishëm për realizimin e plotëtëkëtij detyrimi;

ASAMBLEJA E PERGJITHSHME shpall KëtëDEKLARATE TE

PERGJITHSHME MBI TE DREJTAT E NJERIUT si ideal tëpërgjithshëm tëcilin duhet ta arrijnëtëgjithëpopujt dhe tëgjitha kombet, nëmënyrëqë çdo njeri dhe çdo organizëm shoqëror, duke pasur parasysh gjithmonëkëtëDeklaratë, të përpiqet që, me anëtëmësimit dhe edukimit, tëndihmonte nërespektimin e këtyre tëdrejtave dhe lirive dhe që, me anëtëmasave progresive kombëtare dhe ndërkombëtare, tësigurohej njohja dhe zbatimi i tyre i përgjithshëm dhe i vërtetë, si midis popujve tëvetështeteve anëtare , ashtu edhe midis popujve tëatyre territoreve qëjanënën administrimin e tyre.

Neni 1.
Tëgjithënjerëzit lindin tëlirëdhe tëbarabartënëdinjitet dhe nëtëdrejta. Ata kanëarsye dhe ndërgjegje dhe duhet tësillen ndaj njëri tjetrit me frymë vëllazërimi.

Neni 2.
Secili gëzon tëgjitha tëdrejtat dhe liritëe parashtruara nëkëtëDeklaratëpa kurrfarëkufizimesh përsa i përket racës, ngjyrës, gjinisë, gjuhës, besimit fetar, mendimit politik ose tjetër, origjinës kombëtare a shoqërore, pasurisë, lindjes ose tjetër.
Asnjëdallim nuk do tëbëhet nëbazëtëstatusit politik, juridik ose ndërkombëtar tështetit ose vendit tëcilit i përket çdo njeri, qoftëkur shteti ose vendi ështëi pavarur, qoftënën kujdestari, qoftëjo vetëqeverisës ose qëgjindet në çfarëdo kushtesh tëtjera tëkufizimit tësovranitetit.

Neni 3.
Gjithkush ka tëdrejtëtëjetojë, tëjetëi lirëdhe tëketësigurimin vetjak.

Neni 4.
Asnjeri nuk duhet tëmbahet si skllav ose çifçi; skllavëria dhe tregtia e skllevërve janëtëndaluara nëtëgjitha format.

Neni 5.
Asnjeri nuk duhet t'i nënshtrohet mundimit, veprimit ose dënimit tëegër, jonjerëzor ose poshtërues.

Neni 6.
Gjithkush ka tëdrejtëqët'i njihet kudo personaliteti juridik.

Neni 7.
Tëgjithëjanëtëbarabartëpara ligjit dhe kanëtëdrejtëpa asnjëdiskriminim të mbrohen barabar nga ligji.Tëgjithëkanëtëdrejtën për t'u mbrojtur barabar kundër çdo diskriminimi qëcënon këtëDeklaratë, si dhe kundër çdo nxitje për një diskriminim tëtillë.

Neni 8.
Gjithkush ka tëdrejtëpër mjete juridike tëfrytshme para gjykatave kompetente kombëtare për veprimet me tëcilat shkelen tëdrejtat themelore tëgarantuara nga kushtetuta ose ligjet.

Neni 9.
Asnjeri nuk duhet t'i nënshtrohet arbitrarisht arrestimit, ndalimit ose internimit.

Neni 10.
Gjithkush gëzon njëlloj tëdrejtën për njëproces gjyqësor objektiv e publik para njëgjykate tëpavarur e tëpaanshme, nëpërcaktimin e tëdrejtave dhe detyrimeve tëveta dhe për vendimin mbi çfarëdo lloj akuze penale.

Neni 11.
1. Kushdo që ështëi akuzuar për njëvepër penale ka tëdrejtëtë konsiderohet i pafajshëm deri sa tëvërtetohet fajsia nëbazëtëligjit dhe nënjëproces publik nëtëcilin ka pasur tëgjitha garancitëe duhura për mbrojtjen e vet.
2. Asnjeri nuk duhet tëdënohet për veprime ose mosveprime tëcilat nuk përbëjnënjëvepër penale, sipas ligjeve kombëtare dhe ndërkombëtare, nëkohën kur janëkryer. Gjithashtu nuk mund tëvendoset njëdënim mëi rëndënga ai qëka qenëzbatuar nëkohën kur ështëkryer vepra penale.

Neni 12.
Asnjeri nuk duhet t'i nënshtrohet ndërhyrjes arbitrare nëjetën, familjen, banesën ose korrespondencën vetjake, si dhe sulmeve kundër nderit dhe prestigjit personal. Gjithkush ka tëdrejtën tëmbrohet nga ligji kundër ndërhyrjeve ose sulmeve tëtilla.

Neni 13.
1. Gjithkush ka tëdrejtën e lirisësëqarkullimit dhe banimit brenda kufijve të çdo shteti.
2. Gjithkush ka tëdrejtëtëlargohet nga cilido vend qoftë, përfshirëkëtu edhe tëvetin, si dhe tëkthehet nëvendin e vet.

Neni 14.
1. Gjithkush ka tëdrejtëtëkërkojëdhe gëzoje nëvende tëtjera azil nga ndjekjet.
2. Këtëtëdrejtënuk mund ta gëzojëaskush nërast se ndiqet për krime jopolitike ose për vepra nëkundërshtim me qëllimet dhe parimet e Kombeve tëBashkuara.

Neni 15.
1. Gjithkush ka tëdrejtën e njështetësie.
2. Asnjeri nuk duhet tëprivohet arbitrarisht nga shtetësia e tij si dhe as nga e drejta qëtëndërrojështetësinë.

Neni 16.
1. Burrat dhe gratënëmoshëtëpjekur kanëtëdrejtëtëlidhin martesëdhe formojnëfamilje, pa kurrfarëkufizimi për sa i përket racës, shtetësisëose besimit. Ata kanëtëdrejta tëbarabarta si nërastin e lidhjes sëmartesës, gjatëmartesës si dhe nërast shkurorëzimi.
2. Martesa duhet tëlidhet vetëm me pëlqimin plotësisht tëlirëtëpersonave qëdo tëmartohen.
3. Familja ështëbërthama e natyrshme dhe themelore e shoqërisëdhe ka të drejtën e mbrojtjes nga shoqëria dhe shteti.

Neni 17.
1. Gjithkush ka tëdrejtën tëketëpasuri, si vetëm ashtu edhe nëbashkësi me tëtjerët.
2. Asnjeri nuk duhet tëprivohet arbitrarishtnga pasuria e tij.

Neni 18.
Gjithkush ka tëdrejtën e lirisësëmendimit, ndërgjegjes dhe besimit; kjo e drejtë përfshin lirinëe ndryshimit tëbesimit ose bindjeve dhe lirinëqënjeriu, qoftëvetë ose nëbashkësi me tëtjerët, tëshfaqëpublikisht ose privatisht, besimin ose bindjen e vet me anëtëdhënies sëmësimeve, kryerjes sëkultit dhe ceremonive

fetare.

Neni 19.
Gjithkush ka tëdrejtën e lirisësëmendimit dhe tëshprehjes; kjo e drejtëpërfshin lirinëe mendimit pa ndërhyrje, si dhe lirinëe kërkimit, marrjes dhe njoftimit të informacionit dhe ideve me çfarëdo mjeti qoftë, pa marrëparasysh kufijtë.

Neni 20.
1. Gjithkush ka tëdrejtën e lirisësëmbledhjes dhe bashkimit paqësor.
2. Asnjeri nuk duhet tëdetyrohet tëbëjëpjesënëndonjëbashkim.

Neni 21.
1. Gjithkush ka tëdrejtëtëmarrëpjesënëqeverisjen e vendit tëvet, drejtpërdrejt ose me anëtëpërfaqsuesve tëzgjedhur lirisht.
2. Gjithkush ka njëlloj tëdrejtëtëhyjënëshërbimet publike nëvendin e vet.
3. Vullneti i popullit ështëbaza e pushtetit shtetëror; ky vullnet duhet të shprehet nëzgjedhje periodike dhe tëlira tëcilat duhet tëjenëtë përgjithshme dhe votimi i barabartë, si dhe me votim tëfshehtëose sipas procedurës përkatëse tëvotimit tëlirë.

Neni 22.
Si anëtar i shoqërisë, gjithkush ka tëdrejtën e sigurimit shoqëror dhe realizimit të tëdrejtave ekonomike, sociale, kulturore tëdomosdoshme për dinjitetin e vet dhe për zhvillimin e lirëtëpersonalitetit, me ndihmën e shtetit dhe bashkëpunimit ndërkombëtar dhe nëpërputhje me organizimin dhe mundësitëe çdo shteti.

Neni 23.
1. Gjithkush ka tëdrejtën për punë, tëzgjedhëlirisht profesionin, tëketë kushte tëfavorshme pune dhe tëjetëi mbrojtur nga papunësia.
2. Gjithkush, pa kurrfarëdiskriminimi, ka tëdrejtëqëpër punëtënjëjtëtë marrërrogëtënjëjtë.
3. Gjithkush qëpunon ka tëdrejtën për njëshpërblim tëdrejtëdhe favorshëm, nëmënyrëqët'i sigurojëatij dhe familjes sëtij njëjetëqëi përgjigjet dinjitetit njerëzor dhe, nëqoftëse do tëjetëe nevojshme ky shpërblim tëplotësohet edhe me mjete tëtjera tësigurimit shoqëror. 4. Gjithkush ka tëdrejtëtëformojësindikatëand tëbëjëpjesënëtëpër mbrojtjen e interesave tëveta.

Neni 24.
Gjithkush ka tëdrejtëpër pushim dhe kohëtëlirë, duke përfshirëkufizimin e arsyeshëm tëorarit tëpunës dhe pushimin e paguar periodik.

Neni 25.
1. Gjithkush ka tëdrejtëpër njënivel jetese tëmjaftueshëm i cili t'i përgjigjet shëndetit dhe jetës sëpërshtatshme si tëatij personalisht, ashtu edhe të familjes sëtij, duke përfshirëushqimin, veshmbathjen, banesën, kujdesin mjeksor dhe shërbimet e nevojshme sociale, si edhe tëdrejtën për të qenëi siguruar nërast sëmundjeje, papunësie, vejanie, pleqërie dhe raste tëtjera tëhumbjeve tëmjeteve për jetesëpër shkak tërrethanave të pavarura nga vullneti i tij.
2. Nënat dhe fëmijët kanënevojëpër kujdes dhe ndihmëtëposaçme. Të gjithëfëmijët, tëlindur brenda ose jashtëmartese, gëzojnëtënjëjtat mbrojtje sociale.

Neni 26.
1. Gjithkush ka tëdrejtën e shkollimit. Arsimi duhet tëjetëfalas, tëpaktën në shkollat fillore dhe tëulta. Arsimi fillor ështëi detyrueshëm. Arsimi teknik dhe profesional duhet tëzgjerohet e arsimi i lartëduhet t'u bëhet i mundshëm tëgjithëve nëbazëtëaftësisë.
2. Arsimi duhet tëdrejtohet nga zhvillimi i plotëi personalitetit tënjeriut dhe nga forcimi i respektimit tëtëdrejtave tënjeriut dhe lirive themelore. Ai duhet tënxisëkuptimin, tolerancën dhe miqësinëmidis tëgjithëpopujve, grupeve tëracave dhe besimeve, si dhe veprimtarinëe Kombeve të Bashkuara për ruajtjen e paqes.
3. Tëdrejtën për tëzgjedhur llojin e arsimit për fëmijët e tyre e kanënë rradhëtëparëprindërit.

Neni 27.
1. Gjithkush ka tëdrejtëtëmarrëpjesëlirisht nëjetën kulturore të bashkësisë, tëgëzojëartet dhe tëpërfitojënga përparimi shkencor dhe dobitëe tij.
2. Gjithkush ka tëdrejtëtëmbrojëinteresat morale dhe materiale, qërrjedhin nga çdo krijimtari shkencore, letrare dhe artistike, autor i tëcilave ështëai vetë.

Neni 28.
Gjithkush ka tëdrejtëpër njërend shoqëror dhe ndërkombëtar nëtëcilin mund tërealizohen plotësisht tëdrejtat dhe liritëe shpallura nëkëtëDeklaratë.

Neni 29.
1. Gjithkush ka detyrime vetëm ndaj asaj bashkësie nëtëcilën ështëi mundur zhvillimi i lirëdhe i plotëi personalitetit tëtij.
2. Nëushtrimin e tëdrejtave dhe lirive tëveta, gjithkush do t'u nënshtrohet vetëm atyre kufizimeve tëcilat janëparashikuar me ligj, ekskluzivisht me qëllim qëtësigurohet njohja dhe respektimi i nevojshëm i tëdrejtave dhe lirive tëtëtjerëve e qëtëplotësohen kërkesat e drejta tëmoralit, rendit publik dhe mirëqenies sëpërgjithshme nëshoqërinëdemokratike.
3. (3)Këto tëdrejta dhe liri nuk mund tëzbatohen nëasnjërast kundër qëllimeve dhe parimeve tëKombeve tëBashkuara.

Neni 30.
AsgjënëkëtëDeklaratënuk mund tëinterpretohet si e drejtëe njështeti, grupi apo personi për tëkryer çfarëdo veprimtarie ose për tëbërënjëakt drejtuar kundër çdo tëdrejte ose lirie tëshpallur nëkëtëDeklaratë.